टीईटी (शिक्षक पात्रता परीक्षा) आता पहिल्यांदाच 'ओएमआर' शीटवर होणार आहे. याचा अर्थ उमेदवारांना त्यांच्या उत्तरपत्रिका 'ऑप्टिकल मार्क रीडर' (ओएमआर) शीटवर भराव्या लागतील, ज्यामध्ये प्रश्नांची उत्तरे 'गोल गोल्या' (bubbles) चिन्हांकित करून दिली जातात. ओएमआर शीटचा उपयोग मुख्यतः उत्तरपत्रिकांच्या जलद आणि अचूक तपासणीसाठी होतो, कारण या पत्रिका संगणकाच्या सहाय्याने वाचल्या जातात.
ही पद्धत परीक्षा प्रक्रियेत अधिक पारदर्शकता आणि अचूकता आणण्याच्या दृष्टीने महत्त्वाची आहे.
राज्य परीक्षा परिषदेचे उपायुक्त संजयकुमार राठोड यांनी एका निवेदनात माहिती दिली की शिक्षक पात्रता परीक्षा (टीईटी) पहिल्यांदाच ओएमआर शीटवर घेतली जाणार आहे. या निर्णयामुळे परीक्षेची प्रक्रिया अधिक सुसूत्री आणि पारदर्शक होईल. राठोड यांनी सांगितले की ओएमआर शीटचा वापर केल्याने परीक्षेची अचूकता वाढेल आणि उमेदवारांचे उत्तरपत्रिकांचे मूल्यांकन वेगवान पद्धतीने होईल.
तसेच, उमेदवारांना या नव्या प्रक्रियेची सवय व्हावी यासाठी राज्य परीक्षा परिषद तर्फे ओएमआर शीटवर आधारित सराव मार्गदर्शन देण्यात येईल.
यंदाच्या वर्षी १० नोव्हेंबर २०२४ रोजी आयोजित होणारी शिक्षक पात्रता परीक्षा (टीईटी) ऑफलाइन पद्धतीने 'ओएमआर' शीटवर होईल. राज्य परीक्षा परिषदेने ही परीक्षा अत्यंत पारदर्शक आणि अचूक करण्यासाठी काही महत्त्वपूर्ण उपाययोजना केल्या आहेत. परीक्षेपूर्वी सर्व उमेदवारांची सीसीटीव्ही आणि बायोमॅट्रिक तपासणी केली जाईल, ज्यामुळे परीक्षेतील गैरप्रकार रोखणे शक्य होईल.
ओएमआर शीटच्या बाबतीत आणखी एक महत्त्वाची बाब म्हणजे उत्तरपत्रिका 'ओएमआर' शीटच्या दोन कार्बनलेस कॉपी असतील. या व्यवस्थेमुळे प्रक्रिया अधिक पारदर्शक होईल:
- मुख्य कॉपी परीक्षकांकडे तपासणीसाठी पाठवली जाईल.
- उर्वरित दोनपैकी एक कॉपी विद्यार्थ्यांकडे राहील, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना त्यांच्या उत्तरपत्रिकेचा तात्काळ पुरावा उपलब्ध होईल.
- दुसरी कॉपी परीक्षा विभागाकडे सील-पॅक पाकीटमध्ये सुरक्षित ठेवली जाईल, त्यामुळे आवश्यकतेनुसार पुनर्परीक्षणाची सोय उपलब्ध असेल.
ही परीक्षा पद्धती उमेदवारांसाठी अधिक सोयीची आणि विश्वसनीय ठरणार आहे.
टीईटी परीक्षा पहिल्यांदाच 'ओएमआर' शीटवर घेण्याच्या निर्णयामुळे उमेदवार आणि परीक्षा प्रक्रिया दोन्हींसाठी महत्त्वाचे बदल होणार आहेत. खाली या पद्धतीचे तपशीलवार फायदे, आव्हाने आणि ओएमआर शीटची वापर पद्धत सांगितली आहे.
ओएमआर शीट वापराचे फायदे:
- स्वयंचलित तपासणी प्रक्रिया:
- संगणक-आधारित प्रणालीने ओएमआर शीट तपासली जाते, ज्यामुळे उत्तर पत्रिका वेगाने आणि अचूकपणे तपासल्या जातात.
- मानवी हस्तक्षेप न झाल्यामुळे परिणाम अचूक असतात आणि वेळेची बचत होते.
- उत्तर देण्याची सोपी पद्धत:
- उमेदवारांना प्रश्नासाठी फक्त योग्य उत्तराच्या गोल्या (bubbles) भराव्या लागतात. यामुळे उत्तर देण्याची पद्धत सोपी आणि स्पष्ट होते.
- खर्चाची बचत:
- मॅन्युअल तपासणीसाठी लागणारा वेळ आणि श्रम वाचल्यामुळे खर्चात बचत होते. परीक्षेच्या निकालासाठी जास्त दिवस लागण्याची गरज नाही.
- प्रश्नपत्रिकेची सुरक्षितता:
- ओएमआर शीटमध्ये संगणकीय स्कॅनिंगमुळे उत्तर पत्रिका सुरक्षित राहतात आणि चुकीच्या तपासणीची शक्यता कमी होते.
- बॅकअप सिस्टम:
- ओएमआर शीटची स्कॅनिंग आणि कॉपी ठेवण्याची क्षमता असल्यामुळे डेटा गमावण्याची शक्यता कमी होते.
ओएमआर शीट वापरताना आव्हाने:
समजून घेण्याची आवश्यकता:
- अनेक उमेदवारांना ओएमआर शीटवर काम करण्याचा अनुभव नसतो, त्यामुळे त्यांना योग्य प्रशिक्षण आणि सरावाची गरज असेल.
चुका होण्याची शक्यता:
- चुकीचा bubble भरल्यास किंवा दोन उत्तरे भरल्यास, उत्तर गृहित धरले जात नाही. त्यामुळे उत्तर देताना अत्यंत काळजी घ्यावी लागते.
बदल शक्य नाहीत:
- एकदा गोल्या भरल्यानंतर चुकीचे उत्तर दुरुस्त करणे शक्य नसते. त्यामुळे उमेदवारांनी उत्तर नक्की करूनच त्यावर गोल्या भरायला हवे.
काळजीपूर्वक वर्तन आवश्यक:
- ओएमआर शीटवर काही खुणा (marks), पट्टे, किंवा दुरुस्त्या केल्यास, स्कॅनिंगमध्ये अडचण येऊ शकते. त्यामुळे उमेदवारांना अत्यंत सावधगिरीने उत्तरपत्रिका भरावी लागेल.
ओएमआर शीट वापरण्याचे पद्धत:
साहित्य:
- परीक्षेसाठी बॉलपेन किंवा पेंसिल (निर्दिष्ट केलेली) वापरावी लागते. चुकीचा लेखन साहित्य वापरल्यास उत्तरपत्रिका तपासली जाऊ शकत नाही.
गोल्या (Bubbles) भरताना:
- पूर्णपणे आणि स्पष्टपणे गोल्या भरणे आवश्यक आहे. अर्धवट किंवा खराब प्रकारे भरलेल्या गोल्या तपासल्या जात नाहीत.
चुका टाळा:
- चुकीचा उत्तर निवडल्यास ते ओएमआर शीटवरून दुरुस्त करणे शक्य नाही, म्हणून योग्य विचार करूनच उत्तर चिन्हांकित करणे आवश्यक आहे.
अनावश्यक खुणा:
- ओएमआर शीटवर कोणतेही अतिरिक्त चिन्ह किंवा खुणा करू नयेत. यामुळे संगणकाच्या स्कॅनिंगमध्ये अडथळा येऊ शकतो.
सराव आणि मार्गदर्शन:
- ओएमआर शीटवर काम करण्याची सराव परीक्षांद्वारे तयारी करणे महत्त्वाचे आहे. काही शाळा आणि संस्थांनी ओएमआर शीटवर सराव परीक्षा आयोजित केल्या आहेत, ज्यामुळे विद्यार्थ्यांना परीक्षेच्या पद्धतीशी परिचय होईल.
निष्कर्ष:
ओएमआर शीटचा वापर टीईटी परीक्षेत पारदर्शकता आणि अचूकता आणेल. यासाठी उमेदवारांनी पद्धतीशीर सराव करणे आणि योग्य तयारी करणे महत्त्वाचे आहे.
0 टिप्पण्या