सरकार चा निर्णय:आता राशन दुकानांमध्ये तांदळाऐवजी इतर जीवनावश्यक धान्यांचा पुरवठा करण्यात येईल

 सरकारने केलेल्या नव्या निर्णयानुसार, काही राज्यांमध्ये पोषण सुधारणा आणि स्थानिक अन्नधान्याला प्रोत्साहन देण्यासाठी घेण्यात आला आहे. तसेच, काही भागांत तांदळाचा तुटवडा असल्यामुळे हे पर्याय उपलब्ध करून दिले जात आहेत. यासह इतर जीवनावश्यक वस्तू, जसे की डाळी, साखर, आणि तेल, यांचा पुरवठा पूर्वीप्रमाणे सुरू राहणार आहे.

अशा प्रकारच्या बदलांचा उद्देश पोषण सुरक्षा सुनिश्चित करणे आणि विविध धान्यांचे उत्पादन वाढवणे हा आहे.

सरकारने अन्नधान्य वितरण व्यवस्थेत काही महत्त्वपूर्ण बदल करत आता राशन दुकानांमध्ये तांदळाऐवजी अन्य धान्यांचा पुरवठा करण्याचा निर्णय घेतला आहे. या निर्णयामागील उद्दिष्टे आणि कारणे विविध आहेत, ज्यामुळे संपूर्ण देशभरात अन्नसुरक्षेचा दर्जा सुधारला जाईल. चला याची सविस्तर माहिती घेऊयात

1. स्थानिक धान्यांना प्रोत्साहन :-

तांदळाऐवजी गहू, ज्वारी, बाजरी, रागी (नाचणी) आणि अन्य स्थानिक धान्ये देण्याचा निर्णय काही राज्यांमध्ये लागू केला जाणार आहे. यामागचा उद्देश म्हणजे स्थानिक पातळीवर उपलब्ध असलेल्या धान्यांचे महत्त्व वाढवणे आणि त्यांच्या उत्पादनाला चालना देणे. यामुळे शेतकऱ्यांना अधिक फायदा होईल आणि स्थानिक अन्नधान्य बाजार मजबूत होईल.

2. पोषण सुधारणा :-

   तांदळाऐवजी गहू, ज्वारी, बाजरी यांसारखे धान्य अधिक पोषणमूल्य असतात. ही धान्ये कार्बोहायड्रेटसह फायबर, प्रथिने, आणि खनिजे यांनी समृद्ध असतात. सरकारने आहारातील विविधता आणि पोषण सुधारण्यासाठी हा बदल सुचवला आहे. विशेषतः ग्रामीण भागातील कुपोषण दूर करण्यासाठी ही योजना उपयुक्त ठरू शकते.

3. तांदळाचा तुटवडा :-

   काही भागांमध्ये तांदळाचा तुटवडा निर्माण झाल्यामुळे तांदळाऐवजी पर्यायी धान्यांचा पुरवठा करण्याचा विचार करण्यात आला आहे. तांदळाच्या मागणीमुळे सरकारवर ताण येत होता, आणि तांदळाचे उत्पादन काही राज्यांमध्ये कमी झाले होते. त्यामुळे गहू, ज्वारी आणि इतर धान्यांचा समावेश करून तांदळावरील अवलंबित्व कमी करण्याचा निर्णय झाला आहे.

4. अन्नधान्य विविधता आणि सुरक्षा :-

   भारतात विविध प्रदेशांमध्ये भौगोलिक आणि हवामानानुसार वेगवेगळ्या प्रकारच्या धान्यांचे उत्पादन होते. या विविधतेला प्रोत्साहन देणे आणि खाद्यसुरक्षेला बळकटी देणे हे या निर्णयामागील आणखी एक उद्दिष्ट आहे. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रात ज्वारी खूप प्रमाणात पिकवली जाते, तर पंजाब आणि उत्तर भारतात गहू अधिक प्रचलित आहे. या धान्यांचा समावेश करून अन्नसुरक्षा सुनिश्चित करणे सोपे होईल.

 5. पर्यावरणीय परिणाम :-

 तांदळाच्या लागवडीसाठी मोठ्या प्रमाणात पाण्याची गरज असते, आणि ही पिके पर्यावरणावर अधिक ताण देतात. गहू, ज्वारी, बाजरी यांसारख्या धान्यांचे उत्पादन तुलनेने कमी पाण्याचा वापर करते, ज्यामुळे पर्यावरणावरचा ताण कमी होतो. त्यामुळे या निर्णयाने पर्यावरण संरक्षणातही हातभार लागेल.

 6. राशन व्यवस्थेतील बदल :-

राशन दुकानांमध्ये तांदळाऐवजी या पर्यायी धान्यांचा पुरवठा सुरू करण्यासाठी सरकार आणि राज्यांच्या पातळीवर यंत्रणा तयार केली जात आहे. राज्यांच्या आवश्यकतेनुसार धान्याचा पुरवठा करण्यात येईल, आणि त्यासोबतच जीवनावश्यक वस्तू जसे की डाळी, साखर, तेल यांचा पुरवठा आधीप्रमाणेच चालू राहील.

7. प्रभावित राज्ये :-

   सरकारने हा निर्णय देशभरात लागू करण्याऐवजी, काही विशिष्ट राज्यांमध्ये प्रायोगिक तत्वावर हा बदल लागू करण्याचे ठरवले आहे. विशेषतः ज्या राज्यांमध्ये स्थानिक पातळीवर गहू, ज्वारी, बाजरी मोठ्या प्रमाणात पिकवली जाते, तिथे हा बदल अधिक यशस्वी ठरेल. महाराष्ट्र, मध्यप्रदेश, राजस्थान, आणि कर्नाटक यांसारख्या राज्यांमध्ये या पर्यायी धान्यांचा पुरवठा सुरू होण्याची शक्यता आहे.

8. कुपोषणाशी लढा :-

भारतातील अनेक भागांमध्ये कुपोषण ही एक गंभीर समस्या आहे. विशेषतः ग्रामीण आणि आदिवासी भागांमध्ये कुपोषणाचे प्रमाण अधिक असल्याचे दिसून येते. तांदळाच्या तुलनेत, ज्वारी, बाजरी, रागी यांसारख्या धान्यांमध्ये फायबर, प्रथिने, लोह, आणि खनिजे अधिक प्रमाणात असतात. या धान्यांचा आहारात समावेश केल्यास लोकांना अधिक पोषणमूल्य मिळेल, आणि कुपोषणाची समस्या कमी होण्यास मदत होईल. ग्रामीण भागातील गरीब कुटुंबांना आता अधिक सकस आहार प्राप्त होईल.

9. शेतीसाठी प्रोत्साहन :-

भारतातील अनेक शेतकरी स्थानिक धान्य पिकवतात, पण त्यांच्या उत्पादनाला मागणी कमी असल्यामुळे त्यांना योग्य मोबदला मिळत नाही. या निर्णयामुळे स्थानिक धान्यांच्या उत्पादनाला प्रोत्साहन मिळेल. राज्यांनी स्थानिक परिस्थिती आणि शेतकऱ्यांच्या गरजांनुसार या धान्यांच्या पुरवठ्याचे नियोजन केले आहे. उदाहरणार्थ, महाराष्ट्रात ज्वारी मोठ्या प्रमाणात पिकवली जाते, तर कर्नाटकात बाजरी आणि रागी यांचे उत्पादन प्रमुख आहे. अशा प्रकारे शेतकऱ्यांना स्थानिक बाजारपेठेत अधिक मागणी मिळेल, आणि त्यांचे उत्पन्न वाढेल.

10. आरोग्य आणि रोग प्रतिकारक शक्ती :-

बाजरी, ज्वारी, रागी आणि गहू या धान्यांमध्ये अनेक आरोग्यदायी गुणधर्म असतात. या धान्यांचा नियमित आहारात समावेश केल्यास लोकांचे आरोग्य सुधारू शकते. उदाहरणार्थ, ज्वारी आणि बाजरीमध्ये भरपूर फायबर असल्यामुळे पचनक्रिया सुधारते, तर रागीमध्ये कॅल्शियमचे प्रमाण जास्त असल्यामुळे हाडे मजबूत होतात. या धान्यांचा आहारात समावेश केल्यास मधुमेह, हृदयरोग, आणि इतर जीवनशैलीशी संबंधित आजारांचे प्रमाण कमी होऊ शकते.